43) Funkcje matematyczne Makro

Do tej pory wyjaśniłem ci różnie grupy zmiennych. Wszystkie wpisy znajdziesz w linkach pod spodem

Ale po co by były te wszystkie zmienne jeśli nie można by było wykonywać działań matematycznych przy ich pomocy. Dzisiaj przedstawię Ci wszystkie funkcje matematyczne jakie możesz używać przy pisaniu programu Makro. A jest ich naprawdę sporo.

Funkcje matematyczne

  • Arytmetyczne
  • Trygonometryczne
  • Zaokrąglanie
  • Różne
  • Logiczne
  • Przekształcanie

Jak widzisz jest tego trochę. W tym wpisie postaram się wyjaśnić każdą jedną, a w następnym pokażę Ci jak to wszystko zapętlać, odwoływać, przeskakiwać itp.

Przypisywanie wartości zmiennym

Wartość zmiennej można określić na 2 sposoby. Poprzez funkcję G65, G66 lub przypisując jej wartości bezpośrednio w programie.

Przykład:

#1=200
#5=5
#20=100

W ten sposób przypisałem zmiennym #1 wartość 200, zmiennej #5 wartość 5, itd.

Można im przypisać nie tylko wartość liczbową. Jeśli jest taka potrzeba możesz zapisać w ten sposób:

#1=20
#5=#1

Jak widzisz zmiennej #1 przypisałem wartość 20, ale zmienna #5 jest już uzależniona od wartości zmiennej #1. Gdybym zmienił jej wartość na 25, zapis w tabeli na pozycji #5 również zmieni się na 25.

Wartość zmiennej może być również uzależniona od wyniku działania :

#1=200
#2=20
#5=#1+#2
#10=#1+20

A i jeszcze jeno wartość przypisana może być dodatnia jak i ujemna .

Funkcje Arytmetyczne

Jak już wspomniałem wcześniej, jest kilka funkcji które możemy użyć do kalkulacji matematycznych w programie. Najłatwiejsze są funkcje arytmetyczne. Do obliczeń używa się następujących symboli.

DziałanieSymbol
Dodawanie+
Odejmowanie-
Mnożenie*
Dzielenie/

Żeby lepiej zrozumieć pokażę Ci kilka przykładów. Po lewej stronie będzie działanie, a po prawej wynik działania. Normalnie, w maszynie jest on zapisany w tabeli, w miejscu zarezerwowanym dla konkretnej zmiennej.

#1=200                    przypisałem wartość  200 dla zmiennej #1
#2=300                    przypisałem wartość  300 dla zmiennej #2
#3=3+2         5          przypisałem zmiennej #3 wynik dodawania
#4=#2-#1       100        przypisałem zmiennej #4 wynik odejmowania zmiennej #2 od #1
#5=#4*#3       500        przypisałem zmiennej #5 wynik mnożenie zmiennej #4 przez #3

Tak można w nieskończoność. Zasady matematyczne się nie zmieniają. Pamiętasz kolejność działań? Najpierw mnożenie/dzielenie potem dodawanie/odejmowanie.

#1=10-2*3       4   Najpierw mnożenie potem odejmowanie

Gdybyś chciał zmienić kolejność działań, musisz użyć nawiasów. Ale nie zwykłych, tylko kwadratowych.

#1=[10-2]*3     24   Najpierw działania w nawiasie potem mnożenie

Nasze działania możemy bardzo mocno rozbudowywać.

#1=[2+3]*[4-1]    15    2+3=5 i 4-1=3 następnie 5*3=15 
#1=30
#2=10
#3=[[#1+#2]*2]+[[8/2]+3]   47      30+10=40, 40*2=80 i 8/2=4, 4+3=7 na końcu 40+7=47

Funkcje Trygonometryczne

No dobra poprzedni rozdział był łatwy. Teraz zaczynają się schody.

Zmienne trygonometryczne dostępne w makrach służą do obliczania kątów lub danych związanych z kątami. Wszystkie funkcje trygonometryczne można używać w makrach, jednak nie wszystkie sterowania obsługują ten rodzaj makr.

W rysunkach kąty podawane są w formacie Stopnie/Minuty/Sekundy. Jednak żeby użyć ich w programowaniu należy sprowadzić ich do wartości dziesiętnych. Pod spodem przedstawiam Ci wzór na przeliczenie:

Wzór na przeliczenie kąta do wartości dziesiętnych

Gdzie:

Dd – kąt sprowadzony do wartości dziesiętnych

D– Stopnie

M– Minuty ( w godzinie jest 60 minut)

S-Sekundy (w godzinie jest 3600 sekund)

Przykład:

Mam kąt 15°30’25” używając wzoru zapiszę go w ten sposób:

15+30/60+25/3600=15,5069°

No i mamy nasz kąt w formie dziesiętnej.

Oczywiście można to wyliczyć tworząc prosty algorytm za pomocą makr

#1=15
#2=30
#3=25
#100=#1+#2/60+#3/3600     15,5069

Poniższa tabela przedstawia dostępne funkcje trygonometryczne

Tabela funkcji trygonometrycznych

Dane wejściowe dla SIN, COS, TAN jak i wyjściowe dla funkcji odwrotnych ATAN, ASIN, ACOS są wyrażane w stopniach.

W kalkulatorach funkcje odwrotne są oznaczone w ten sposób tan-1, sin-1 , cos-1

#1=SIN[40]     0,642787       kąt musi być podany w nawiasach
#2=30.5
#3=COS[#2]     0,8616291      odniesienie do zmiennej musi być w nawiasie
#4=TAN[9]      0,1583844

Funkcje Zaokrąglania

Wykonując obliczenia wynik często nas zaskakuje jeśli popatrzymy na ilość miejsc po przecinku.Maszyny obsługują tylko trzy miejsca jeśli jest to system metryczny lub cztery w przypadku obliczeń w calach. Aby rozwiązać ten problem twórcy systemu wprowadzili trzy polecenia:

Funkcje zaokrąglenia

ROUND– zaokrągla liczby do pełnych cyfr wg. zasady

  • ROUND[0,00001] zaokrągla do 0
  • ROUND[0,5] zaokrągla do 1
  • ROUND[0,99999] zaokrągla do 1
  • ROUND[1,4] zaokrągla do 1
  • ROUND[1,7] zaokrągla do 2

FIX- zaokrągla liczby do pełnych cyfr w dół wg. zasady

  • FIX[0,00001] zaokrągla do 0
  • FIX[0,5] zaokrągla do 0
  • FIX[0,99999] zaokrągla do 0
  • FIX[1,4] zaokrągla do 1
  • FIX[1,7] zaokrągla do 1

FUP- zaokrągla liczby do pełnych cyfr w górę wg. zasady

  • FIX[0,00001] zaokrągla do 1
  • FIX[0,5] zaokrągla do 1
  • FIX[0,99999] zaokrągla do 1
  • FIX[1,4] zaokrągla do 2
  • FIX[1,7] zaokrągla do 2

Zaokrąglenie do kilku miejsc po przecinku

Skoro powyższe funkcje zaokrąglają do pełnych liczb, to jak zaokrąglić do określonej liczby miejsc po przecinku?

Zanim zaokrąglimy liczbę , najpierw trzeba ją pomnożyć przez:

  • 10– 1 miejsce po przecinku
  • 100– 2 miejsca po przecinku
  • 1000– 3 miejsca po przecinku
  • 10000– 4 miejsca po przecinku

Zaokrąglić wynik, a następnie trzeba liczbę zaokrągloną podzielić przez:

  • 10– 1 miejsce po przecinku
  • 100– 2 miejsca po przecinku
  • 1000– 3 miejsca po przecinku
  • 10000– 4 miejsca po przecinku

Przykład:

#2 Chcę zaokrąglić cyfrę 3,19283753293 do trzech miejsc po przecinku

#3 Chcę zaokrąglić cyfrę 3,19283753293 do czterech miejsc po przecinku

Najpierw używam mojego mnożnika

#1=3,19283753293

#2=#1*1000          3192,83753293
#3=#1*10000         31928,3753293

Teraz moje wyniki zaokrąglam do pełnych cyfr

#2=ROUND[#2]       3192
#3=ROUND[#3]       31928

I na końcu dzielimy wynik przez wartość mnożnika z pierwszego etapu

#2=#2/1000          3,192
#3=#3/10000         3,1928

Te same zasady wykorzystujemy przy funkcjach FIX, FUP.

Funkcje różne

Z tych pięciu na 90% użyjesz tylko dwóch pierwszych.

SQRT- Wyciąga pierwiastek kwadratowy z liczby umieszczonej pomiędzy nawiasami

#1=SQRT[16]         4        
#2=16
#1=SQRT[#2]         4

ABS– sprowadza liczbę umieszczoną w nawiasach do wartości dodatniej

#1=ABS[-12]        12
#1=ABS{[12]        12

LN– Logarytm naturalny

EXP– Wykładnik z podstawową funkcją “e”

ADP– Funkcja dodawania przecinka

Te ostatnie trzy funkcje nie są dostępne w Fanucu 0/16/18/21. Są one tak rzadko używane, że nawet twórcy zalecają aby ich nie używać.

Funkcje logiczne

Funkcje logiczne boolowskie

O ile poprzednia tabelka będzie Ci prawie nie potrzebna, o tyle ta i następna są wręcz niezbędne.

EQ– Równy “=

NE-Nie równy “

GT-Większy “>

LT-Mniejszy “<

GE– Większy lub równy “

LE-Mniejszy lub równy “

Funkcje binarne

Funkcje binarne służą do porównania dwóch liczb lub działań i odpowiedzenia na pytanie, czy dane porównanie jest zgodne z prawdą (true 1 ) czy nie (false 0 ). W tym momencie może Ci się to wydawać niepotrzebne, ale w następnym wpisie jak zacznę wyjaśniać zapętlanie programów zobaczysz jak bardzo te warunki są potrzebne.

AND– Tłumacząc bezpośrednio na polski AND oznacza “i“.

OR– Tłumacząc bezpośrednio to “lub

A najlepiej będzie to widać na przykładzie

#1=100
#2=110
[100 EQ 110]        Fałsz
[100 GT 110]        Fałsz
[100 LT 110]        Prawda
[100 LE 110]        Prawda

No to teraz porównajmy nasze działania

#3= [[100 EQ 110] AND [100 LT 110]]       Fałsz    Tylko jedno działanie jest prawdziwe
#3= [[100 LE 110] AND [100 LT 110]]       Prawda   Oba działania są prawdziwe
#3= [[100 GT 110] OR [100 LE 110]]        Prawda   Przynajmniej jedno działanie jest prawdziwe
#3= [[100 EQ 110] OR [100 GT 110]]        Fałsz    Żadne działanie nie jest prawdziwe

Pamiętaj o nawiasach [ ] . Jeśli porównanie okaże się prawdą do zmiennej #3 zostanie przypisana cyfra 1, natomiast jeśli okaże się nieprawdą w tabeli zostanie zapisana cyfra 0.

Funkcje przekształcenia

No dobra na koniec zostały dwie funkcje przekształcenia:

Funkcje przekształcenia

BCD– przekształca zapis dziesiętny kodowany dwójkowo w zapis binarny

BIN– przekształca zapis binarny w zapis dziesiętny kodowany dwójkowo

Bardzo rzadko używa się tych funkcji. A jeśli już to musisz naprawdę wiedzieć co robisz i mieć sporą wiedzę o zapisach binarnych. Jeden błąd i można sobie załatwić postój maszyny na bardzo długi czas.

To by było tyle na dzisiaj.

Zapraszam do komentowania i subskrybowania za pomocą zakładki newsletter.

Pozdrawiam PrzemoCNC

42) Zmienne wspólne

Witam ponownie.

Od jakiegoś czasu jesteśmy w temacie zmiennych makro. Pod spodem linki do wszystkich artykułów poświęconych tej tematyce:

Dzisiaj zajmę się kolejnymi zmiennymi. Są nimi zmienne wspólne. Czym one są i do czego służą?

Przede wszystkim, w przeciwieństwie do zmiennych lokalnych, pozostają one aktywne po wykonaniu zaprogramowanego makra.

Zmiennych wspólnych nigdy nie wywołuje się za pomocą G65 . Trzeba im przypisać wartości z poziomu wykonywanego programu makro.

Są dwa zakresy zmiennych wspólnych. Od #100 do #199 i od #500 do #999.

  • #100 do #199 Zmienne z tego zakresu są zerowane w tabeli po wyłączeniu maszyny.
  • #500 do #999 Zmienne z tego zakresu pozostają niezmienione nawet po wyłączeniu maszyny

Jak widzisz różnica jest znacząca.

Te zakresy wcale nie są niczym pewnym. Mogą się one różnić w zależności od opcji jaką Fanuc zastosował na danej maszynie. Możecie się spotkać z 4 opcjami A, B, C, D. Zależności wyglądają w ten sposób:

  1. #100 – #149 i #500 – #549 ——— Opcja A
  2. #100 – #199 i #500 – #599 ——— Opcja B
  3. #100 – #199 i #500 – #699 ——— Opcja C
  4. #100 – #199 i #500 – #999 ——— Opcja D

Limit wielkości zmiennej

Prawdopodobnie nigdy nie będzie Ci to potrzebne. Sporadycznie używa się tak małe lub tak duże liczby w programowaniu. Jednak w celach informacyjnych wypada to podać.

Zabezpieczenie zmiennych wspólnych

Jeśli używacie sterowania Fanuc 10/11/15 możecie zabezpieczyć zmienne wspólne przed zapisem. No nie wszystkie, tylko te od #500 do #627. Potrzebne są do tego 2 parametry systemowe:

  • 7031 określa pierwszą zabezpieczoną zmienną
  • 7032 określa ostatną zabezpieczoną zmienną

Przykład 1:

Jeśli parametr 7031 ustawimy na 14 a parametr 7032 na 58 wtedy…

Zmienne od #514 do #558 będą zabezpieczone przed edycją, czyli zabronione będzie kopiowanie zapisywanie i kasowanie tych zmiennych.

Przykład 2:

Jeśli parametr 7031 ustawimy na 2 a parametr 7032 na 9 wtedy…

Zmienne od #502 do #509 będą zabezpieczone przed edycją, czyli zabronione będzie kopiowanie zapisywanie i kasowanie tych zmiennych.

Ok dzisiaj było krótko. ale już szykuję następny wpis o funkcjach matematycznych używanych przy programowaniu zmiennymi.

Zapraszam do komentowania. Nie zapomnij za subskrybować mojego bloga używając zakładki Newsletter.

Pozdrawiam Przemo239

40) Zmienne lokalne

Witam ponownie. Dalej jesteśmy w temacie programowania za pomocą zmiennych,a to jest kolejny artykuł poświęcony tej tematyce. Poniżej znajdują się linki do wszystkich.

Dzisiaj porozmawiamy o zmiennych lokalnych.

Zastanawiam się do czego je porównać, żebyś zrozumiał ich działanie.

Kalkulator.

Pamięć kalkulatora to takie zmienne lokalne. Coś jak pamięć podręczna. Licząc na kalkulatorze wpisujemy cyfry (zmienne lokalne) wykonujemy na nich działania (programy Macro). Gdy skończymy nasze obliczenia wciskamy przycisk CE, lub C i nasze obliczenia oraz pamięć są wyzerowane. Identycznie jest ze zmiennymi lokalnymi Po ich użyciu nie są już potrzebne i zostają wyzerowane. Jest kilka sposobów na wyzerowanie zmiennych lokalnych:

  • Naciśnięcie przycisku Reset
  • Naciśnięcie przycisku awaryjnego (czerwony grzyb)
  • Wczytanie kodu M30
  • Wczytanie kodu M99
  • Ręczne wyzerowanie zmiennej
#1=200       Przypisanie wartości 200 dla parametru #1
------
G1 Z#1       Wykonanie ruchu przy pomocy zmiennej 
------
#1=#0        Wyzerowanie zmiennej #1

Jako, że zmienna #0 ma zawsze wartość zerową, zrównanie go z naszym parametrem zeruje wartości zapisane w tabeli przy #1.

Zmienne lokalne przenoszą dane wpisane przez programistę do szkieletu Macro. Czym on jest? Zobaczysz w przykładach. Zmienne są bezpośrednio przypisane do danego Macra i nie mogą być pomiędzy nimi transferowane. W programach Macro każda zmienna lokalna ma przypisaną konkretną literę z alfabetu angielskiego.

Dwie listy argumentów

Lista 1 – Składa się tylko z 21 zmiennych , którym przypisano litery. To ta lista jest używana przez większość maszyn i zapewniam Cię, że ta ilość jest w zupełności wystarczająca.

Argument dla Listy 1Zmienna lokalna
A#1
B#2
C#3
D#7
E#8
F#9
H#11
I#4
J#5
K#6
M#13
Q#17
R#18
S#19
T#20
U#21
V#22
W#23
X#24
Y#25
Z#26

Tak wiem nie są odpowiednio przyporządkowane. Dlaczego tak jest? Nie mam pojęcia.

Dwie tajemnice

1 Co z pozostałymi zmiennymi? Przecież zostało jeszcze 12 miejsc którym nie została przyporządkowana żadna litera.

#10, #12, #14, #15, #16, #27, #28, #29, #30, #31, #32 i #33.

Nadal możesz ich zdefiniować, ale już wewnątrz podprogramu.

2 Dlaczego użyto tylko 21 liter alfabetu, a nie 26?

G L N O P To ich brakuje prawda? Odpowiedź jest oczywista.

  • G Jest funkcją przygotowawczą i jest już użyta w bloku przy komendzie G65
  • L Określa ilość powtórzeń w bloku przy komendzie G65
  • N Numer bloku przy komendzie G65
  • O Jest przeznaczone wyłącznie dla numerowania programów
  • P W bloku przy komendzie G65 określa numer wezwanego podprogramu

Lista 2 – Niezbyt dużo maszyn używa tej listy. Ktoś wpadł na pomysł że 21 znaków to za mało i zrobił listę z 33 znakami.

Argument dla Listy 2Zmienna lokalna
A#1
B#2
C#3
I1#4
J1#5
K1#6
I2#7
J2#8
K2#9
I3#10
J3#11
K3#12
I4#13
J4#14
K4#15
I5#16
J5#17
K5#18
I6#19
J6#20
K6#21
I7#22
J7#23
K7#24
I8#25
J8#26
K8#27
I9#28
J9#29
K9#30
I10#31
J10#32
K10#33

No dobra tabele już znasz. Teraz pasowałoby wyjaśnić Ci jak się nimi posługiwać.

Aby to zrozumieć musisz wiedzieć jak działają funkcje G65, G66, G66.1, G67 . Klikając w jedną z nich zostaniesz przeniesiony na osobną stronę tam szczegółowo wyjaśniam jak one działają. Dzisiaj trochę powtórzę. No nie wszystko, tylko bardziej ogólnie.

W praktyce wygląda to tak, że za pomocą funkcji G65 zmienne lokalne zostają przeniesione z programu głównego do podprogramu tam są podstawiane w odpowiednio przygotowany szkielet programu.

Przykład 1:

Zapis Macra przy użyciu Listy 1. Mam do nagwintowania 2 otwory w odstępach takich jak na rysunku, na głębokość 10mm. Chcę zastosować takie parametry:

  • Obroty 850obr/min
  • Posuw na nominalny 425mm/min (850obr/min x skok 0,5mm)
  • Posuw na wjeździe 80% posuwu nominalnego
  • Posuw na wyjeździe 120% posuwu nominalnego
  • Głębokość gwintu 10mm
Rysunek otworów

Głównym celem makra jest wykonanie gwintu z mniejszym posuwem i wyjście z niego z większym. Ten sposób gwintowania używa się przy gwintowaniu drobnozwojowym w miękkich materiałach, w celu uniknięcia zacięć.

To jest nasz szkielet Macro, o którym wspominałem wcześniej. Albo inaczej, to jest podprogram

O8000
(GWINTOWANIE 2 OTWORY)
G0 G90 Z2 S#19 M3
G1 Z-[ABS[#26]] F[#9*0,8] M5
S#19 M4
G1Z2 F[#9*1,2]
M5
M99

Tak będzie wyglądała część programu odpowiedzialna za transfer naszych zmiennych do Macro za pomocą G65

T01 M6 G54
G0 X10 Y10           Najazd nad 1 otwór
G43 H07 G0 Z10
G65 P8000 Z10 F425 S850   Otwor 1
G91 X20 Y20               Najazd na otwór nr 2
G65 P8000 Z10 F425 S850   Otwor 2
G90 Z50                  Koniec gwintowania
M1

Chyba w miarę jasno pokazane jest na przykładzie 2 otworów jak działa transmisja zmiennych lokalnych do makra.

W programie wpisałem Z10, F425, S850. Te wartości zostały wczytane odpowiednio pod numery #26, #9, #19, i wysłane do naszego Macra.

Pewnie chciałbyś wiedzieć jak wczytywać Listę 2.

Przykład 2:

G65 A10 C20 I30 J40 K50 I60 I70 K80

Posługując się tabelą zobaczysz, że do odpowiednich zmiennych zostały przypisane wartości.

  • #1=10
  • #3=20
  • #4=30
  • #5=40
  • #6=50
  • #7=60
  • #10=70
  • #9=80

Wygląda jak pomieszanie z poplątaniem zwłaszcza dla początkujących. Ale jeśli przyjrzymy się tabeli po krótkiej chwili widzimy zależność. Do I1 została przyporządkowana pierwsza I z bloku, do drugiej , druga itd.

Czy można używać zmiennych lokalnych w głównym programie?

Oczywiście że można. Co prawda są one przewidziane dla programów Macro, ale zasady są po to żeby ich łamać 🙂 .

Najprostrzym przykładem wykorzystania zmiennych w głównym programie jest wiercenie takich samych otworów w materiałach różnej twardości. Często się zdarza, że materiały od różnych dostawców, a nawet od tego samego tylko, że z innej serii będą się różniły twardością.

Program na podstawowy materiał będzie wyglądał tak:

N10 T01 (WIERTLO 5MM)
N20 M06
N30G90 G00 G54 X100.0 Y100  (NAJAZD NA POZYCJE 1 OTWORU)
N35S1000 M03 
N40 G43 Z10 H01 M08
N50 G99 G83 R2.5 Z-80 Q10 F180 (WIERCENIE OTWORU 1)
N60 X200 (WIERCENIE OTWORU 2)
N70 Y200 (WIERCENIE OTWORU 3)
N80 G80 G00 Z10 M09
N90 G28 Z10 M05
N110 M30

Następne będą się różnic tylko trzema rzeczami

  • Q- głębokość wiercenia do momentu wycofania
  • S- obroty
  • F-posuw

Nasuwa się pytanie: czy trzeba pisać osobny program dla każdego materiału z osobna?

Nie

Wystarczy, że sparametryzuje kluczowe dla mnie dane .

Uniwersalny program będzie wyglądał w ten sposób

N10 T01 (WIERTLO 5MM)

N11 #1=1500  (OBROTY 1500 MIEKKI 1000 TWARDY)
N12 #2=240   (POSUW 240 MIEKKI 150 TWARDY)
N13 #3=15    (ODWIOROWANIE 15 MIEKKI 10 TWARDY)

N20 M06
N30 G90 G00 G54 X100.0 Y100  (NAJAZD NA POZYCJE 1 OTWORU)
N35 S#1 M03 
N40 G43 Z10 H01 M08
N50 G99 G83 R2.5 Z-80 Q#3 F#2 (WIERCENIE OTWORU 1)
N60 X200 (WIERCENIE OTWORU 2)
N70 Y200 (WIERCENIE OTWORU 3)
N80 G80 G00 Z10 M09
N90 G28 Z10 M05
N110 M30

Łatwe, prawda? Tak jak mówiłem, zmienne dają Ci niewyobrażalną przewagę.

Zagnieżdżanie się zmiennych lokalnych w podprogramach

O podprogramach pisałem już w tym artykule. Dlatego nie będę się rozpisywał czym one są. Tutaj wyjaśnię jak parametry zagnieżdżają się w podprogramach.

Teraz jak to po po chłopsku wyjaśnić co to jest zagnieżdżanie? Załóżmy, że masz główny program. Ten program wywołuje podprogram za pomocą funkcji G65. W podprogramie mamy kolejne wywołanie podprogramu za pomocą tej samej funkcji itd. aż do czterech poziomów w dół. Przy każdym wywołaniu konkretne zmienne zostają przypisane do konkretnych podprogramów. Rzadko się spotyka żeby programować głębiej niż 2 poziomy.

Mapa zagnieżdżania Makr

Powyższa mapa pokazuje jak zmienne najpierw zagnieżdżają się w programie głównym, a potem 4 razy w podprogramach. Za każdym razem zmienne zagnieżdżają się w kolejnych poziomach, ale jednocześnie nie są kasowane z poprzednich. Dopiero Funkcja M99 kasuje zmienne lokalne z danego podprogramu, a na końcu funkcja M30 kasuje zmienne z głównego programu. Zmienne lokalne nie mogą być przekazywane z jednego podprogramu do drugiego. Dlatego nazywają się one lokalne. Ale jeśli pojawi się taka potrzeba, Fanuc ma dla nas rozwiązanie. Są nim zmienne wspólne. Ale o nich w następnym wpisie, bo ten i tak już wystarczająco się wydłużył.

Pozdrawiam i zapraszam do komentowania.

39) Zmienne systemowe

No dobra wprowadzenie mamy już za sobą. W tym wpisie wprowadziłem Cie w świat zmiennych Macro. Opisałem wstępnie czym one są i jakie ogromne korzyści daje używanie ich w programowaniu. Dodatkowo wyjaśnione tam jest jaka jest różnica między zmiennymi, a parametrami.

Jako, temat jest naprawdę obszerny rozłożyłem go na kilka wpisów.

Zmienne systemowe

To o nich jest dzisiejszy wpis.

  • Zaczynają się od #1000 w górę. ( liczba może być czterocyfrowa lub pięciocyfrowa)
  • Zmienne systemowe nie są wyświetlane na ekranie wyświetlacza

To bardzo dużo zmiennych, a co za tym idzie bardzo dużo do zapamiętania. Ale nie martw się. Po to jest ta strona żebyś nie musiał wszystkiego pamiętać. Wystarczy, że wejdziesz na przemoncnc.pl i dzięki spisowi treści lub za pomocą wyszukiwarki łatwo znajdziesz to co w danym momencie cię interesuje .

Numery są zdefiniowanie przez Fanuca. Nie da się ich zmienić. W zależności od wersji oprogramowania lub od modelu maszyny numery mogą się zmieniać. Dlatego podstawą jest posiadanie książki obsługi maszyny. Dla każdej z osobna.

Zmienne systemowe nie mogą być pokazane bezpośrednio na wyświetlaczu (w większości maszyn ma zastosowanie ta zasada). Ale musi być jakiś sposób sprawdzenia ich obecnej wartości. Ta metoda to “transfer wartości”

W programie lub w MDI niektóre zmienne systemowe muszą być przeniesione do zmiennych lokalnych lub wspólnych. W zależności od źródła metoda może się różnie nazywać: zastępowanie zmiennych, redefinicja zmiennych, transfer wartości.

Przykład 1: (Fanuc 15M)

#105=#5221    

Wartość X z bazy G54 zostanie przetransferowana ze zmiennej systemowej #5221 do zmiennej wspólnej #105

Przykład 2: (Fanuc 15M)

#106=#5222

Wartość Y z bazy G54 zostanie przetransferowana ze zmiennej systemowej #5222 do zmiennej wspólnej #106

Zmienne lokalne i wspólne mogą być wyświetlone na monitorze.

Grupy zmiennych systemowych

Jak już pisałem wcześniej w zależności o wersji oprogramowania numery zmiennych mogą się różnić, a co za tym idzie znaczenie danego parametru będzie miało inne znaczenie w innej wersji oprogramowania. Ty jako programista musisz wiedzieć jakiego oprogramowania używa dana maszyna i jakie skutki będzie miało wywołanie konkretnej zmiennej. Program który będziesz pisał będzie mógł być używany wyłącznie na danej wersji oprogramowania, a nawet tylko na konkretnej maszynie.

Przez te wszystkie lata Fanuc wprowadził sporo wersji swojego systemu. Omawiam tylko te najnowsze i najczęściej używane. FS (Fanuc Series)

  • FS-0
  • FS-10
  • FS-11
  • FS-15
  • FS-16
  • FS-18
  • FS-21
  • Wyższe wersje

Oczywiście są inne wersja takie jak Fanuc 3, który jest właściwie podobny do Fanuc-a 0. Fanuc 6 jest dziadkiem wersji 10/11. Wszystkie te sterowania mają zastosowanie we frezarkach FS-xxM np. FS-16M, jak i w tokarkach FS-xxT np. FS-15T. Działają na nim elektrodrążarki, szlifierki i kilka innych rodzajów maszyn. Ja zajmę się toczeniem i frezowaniem.

Zmienne systemowe dzielą sie na dwie grupy:

  • Zmienne do odczytu i do zapisania
  • Zmienne tylko do odczytu

Te pierwsze można zmienić za pomocą programu lub w trybie MDI. Oczywiście jest również możliwość ich odczytania , a zapisane wartości będą przetworzone przez system.

Druga grupa może być wyświetlana za pomocą zmiennych lokalnych lub wspólnych. Nie ma możliwości ich zmiany przez użytkownika. Stąd ich nazwa i to ich najczęściej będziesz używał.

Fanuc Model 0 vs inne wersje

Fanuc Fs-0 w porównaniu do innych wersji jest najuboższy. Oferuje najmniejszą liczbę zmiennych. Jest to szczególnie zauważalne przy parametrach odpowiedzialnych za offset narzędzia. Mimo to rozpocznę od tej wersji. Pod spodem będę podawał zakresy parametrów za co one są odpowiedzialne i jak ich używać

Upewnij się, że znasz znaczenie konkretnego parametru zanim zaczniesz cokolwiek programować. W razie wątpliwości sprawdź instrukcję obsługi dołączoną do maszyny.

Sygnały interfejsu (#1000-#1135)

Gdy parametr 6001 MIF, bit 0 ustawiony jest na 0.

Numer zmiennejFunkcja
#1000 do #1015Zmienne są używane do przesyłania szesnastobitowego sygnału z PMC do zwykłego macro jeden po drugim.
#1032Ta zmienna jest używana do przeczytania całego szesnastobitowego sygnału na raz
#1100 do #1115Zmienne służą do wysłania sygnału szesnastobitowego ze zwykłego macro do PMC jeden po drugim
#1132Ta zmienna służy do wysłania całego szesnastobitowego sygnału na raz
#1133Ta zmienna jest używana do wysłania całego 32 bitowego sygnału ze zwykłego macro do PMC. Wartości od -99999999 do +9999999 mogą być użyte dla tej zmiennej.

Gdy parametr 6001 MIF, bit 0 ustawiony jest na 1.

Numer zmiennejFunkcja
#1000 do #1031Zmienne są używane do przesyłania 32-bitowego sygnału z PMC do zwykłego macro jeden bit po drugim.
#1100 do #1131Zmienne służą do zapisania 32-bitowego sygnału ze zwykłego macro do PMC jeden bit po drugim
#1032 do #1035Te zmienne są używane do przeczytania całego 32-bitowego sygnału z PMC do Macro na raz. Można użyć cyfry od -99999999 do +99999999
#1132 do #1135Te zmienne są używane do zapisania całego 32-bitowego sygnału z Macro do PMC na raz. Można użyć cyfry od -99999999 do +99999999

Wartości kompensacyjne narzędzi (#10000-#13400)

Zapisuj i czytaj wartości kompensacyjne narzędzi. Jak to robić pokazuje poniższa tabela.

Numer korektoraKompensacja długości narzędzi HKompensacja promienia narzędzia D
Geometria Zużycie Geometria Zużycie
1
#11001 lub #2201
#10001 lub #2001
#13001
#12001
:::::
200#11200 lub #2400#10200 lub #2200#13200#12200
:::::
400 #11400#10400#13400#12400

Generowanie własnych alarmów(#3000 i #3006)

#3000 to bardzo fajna opcja. Pozwala Ci stworzyć do 201 swoich własnych alarmów. To, że napisałem alarm nie znaczy, że musi pojawić się jakiś problem. Może chcesz dosadnie przekazać coś operatorowi, ta zmienna jest dla Ciebie wybawieniem.

#3006 poza tym, że robi to samo co #3000 dodatkowo zatrzymuje program.

Numer zmiennejFunkcja
#3000Po przypisaniu wartości od 0 do 200 dla zmiennej #3000 na wyświetlaczu wyświetli się alarm (maksymalnie 26 znaków). Numer alarmu to suma 3000 i wartości przypisanej do zmiennej.
#3006Po przypisaniu wartości od 0 do 200 dla zmiennej #3006 maszyna zatrzyma program a na wyświetlaczu wyświetli się alarm (maksymalnie 26 znaków).

Przykład 3:

#3000=4(USIADZ SOBIE)

Po wczytaniu tego bloku wyświetli się komunikat zapisany w nawiasach, o numerze 3004.

Zmienne czasowe (#3001, #3002, #3011, #3012)

Chcesz sprawdzić ile czasu maszyna pracuje? A może jaki dzisiaj jest dzień, lub która godzina. Nie ma sprawy.

Numer zmiennej Funkcja
#3001Po każdy włączeniu maszyny sterownik liczy czas od 0 do ‭2 547 483 648‬ w milisekundach
#3002Maszyna liczy całkowity czas gdy była w cyklu. Jednostka do godziny. Nie zeruje się po wyłączeniu lecz gdy osiągnie wartość ‭9 544.371767‬.
#3011Ta zmienna wyświetla datę (rok/miesiąc/dzień)
Data jest wyświetlona jako nieprzerwany numer, Np. 02 stycznia 2020r będzie wyświetlała jako 20200102
#3012Ta zmienna wyświetla godzinę (godz/min/sek). Godzina jest wyświetlona jako nieprzerwany numer. Np. 14:35 i 15 sekund wyświetli jako 143515.

Ilość wykonanych detali (#3901, #3902)

Numer zmiennej Funkcja
#3901Detale wykonane do tej pory
#3902Liczba detali do wykonania

Informacja modalna (#4001-#4130)

Co to są funkcje modalne pisałem już w tym miejscu. Dzięki zmiennym możesz się dowiedzieć, która funkcja jest aktywna w danej grupie.

Numer zmiennej FunkcjaNr. grupy
#4001G00, G01, G02, G03, G33, G75, G77,G78,G791
#4002G17, G18, G192
#4003G90, G913
#4004G22, G234
#4005G94, G955
#4006G20, G216
#4007G40, G41, G427
#4008G43, G44, G498
#4009G73, G74, G76, G80-G899
#4010G98, G9910
#4011G50, G5111
#4012G66, G6712
#4013G96, G9713
#4014G54-G5914
#4015G61-G6415
#4016G68, G6916
::
#4022G50.1, G51.120
#4102B
#4107D
#4109F
#4111H
#4113M
#4114Numer bloku
#4115Numer programu
#4119S
#4120T
#4130P (numer aktualnie wybranego dodatkowego punktu zerowego przedmiotu)

Pozycja narzędzia (#5001#5067)

Dzięki tym zmiennym przeczytasz różne pozycje w zależności op potrzeb. Tych zmiennych nie da się wpisać, można ich tylko przeczytać.

Numer zmiennej Dane polożenia
Układ współrzędnych
Kompensacja położenia długości/promienia narzędziaOperacja odczytu w czasie ruchu
#5001-#5007Pozycja punktu końcowego bloku osi nr 1 - Pozycja punktu końcowego bloku osi nr 7Układ współrzędnych przedmiotuNieuwzględnioneZałączone
#5021-#5027Pozycja bieżąca osi nr 1 - Pozycja bieżąca osi nr 7 Układ współrzędnych maszynyUwzględnioneWyłączone
#5041-#5047Pozycja bieżąca osi nr 1 - Pozycja bieżąca osi nr 7 Układ współrzędnych przedmiotuUwzględnioneWyłączone
#5061-#5067Pozycja pominięcia osi nr 1 - Pozycja pominięcia osi nr 7 Układ współrzędnych przedmiotuUwzględnioneZałączone

No dobra trochę się rozpisałem. Najlepsze, że te wszystkie tabelki to tylko namiastka tego wszystkiego co znajdziesz w Podręczniku Operatora dołączonym do twojej maszyny. Ja chciałem dać ci tylko zarys a bez tych tabelek nie było by to możliwe.

Sporo tego wyszło, a to dopiero druga część. Następny wpis będzie o podprogramach.

Tych co chcą śledzić moje kolejne wpisy zapraszam do subskrybowania za pomocą Newslettera.

W razie pytań zapraszam do komentowania.

Pozdrawiam PrzemoCNC

38) Programowanie Makro (parametryczne), Fanuc-wprowadzenie

Programowanie parametryczne, zmienne systemowe Fanuc, programowanie Macro B Fanuc.

Brzmi tajemniczo?

Tak naprawdę takie nie jest. To są tylko modne słowa oznaczające kilka prostych zagadnień. Opanowanie ich wcale nie jest trudne. Mało tego. Gdy już będziesz wiedział co do czego, posiądziesz ogromną moc i kontrolę. Porównywalną, a nawet większą niż pisanie programów za pomocą cykli obróbczych. Ba, sam będziesz tworzył swoje cykle. Nie będziesz już skazany na algorytm jakiegoś tam gościa z Fanuca.

To ty będziesz tworzył algorytmy. Dzięki temu będziesz wstanie::

  • wykonywać skomplikowane obliczenia w środku programu
  • zapętlać program w dowolny sposób
  • przeskakiwać w przód i w tył programu
  • stawiać warunki
  • zmieniać parametry systemowe
  • liczyć sztuki
  • generować alarmy

Pod poniższymi linkami znajdziesz wszystkie artykuły poświęcone tej tematyce

Ale po kolei.

W trakcie kilku kolejnych wpisów będę się starał wyjaśnić jak tego wszystkiego dokonać. Pod wieloma względami programowanie parametryczne jest najwyższym poziomem opanowania dla każdego programisty.

Czy na mojej maszynie jest zainstalowana opcja programowania Macro (parametryczne)?

Zdalnie nie jestem Ci w stanie na to pytanie odpowiedzieć. Ale mam sposób żebyś sam mógł to sprawdzić. Wejdź w tryb MDI i wpisz :

#105=1

Wciśnij przycisk START CYCLE. Jeśli nie wyskoczył Ci alarm typu: “błąd składni” (syntax error), lub “adres nie znaleziony” (address not found), na twojej maszynie jest możliwość programowania Macro. W przypadku wystąpienia błędu jedynym rozwiązaniem jest zwrócenie się do serwisu. Oni bez problemu to odblokują. Oczywiście nie za darmo.

Fanuc Macro B

Jest najczęstszym ” językiem” programowania makr. Nie wszystkie maszyny obsługują programowanie Macro B, niektóre obsługują niepełną wersję, inne oparte są na innym “języku”. Nie jestem w stanie opisać każdego z osobna. Ale zasady jakimi się rządzą są w zasadzie podobne.

Programowanie parametryczne vs programowanie G-kodami

Różnica między tymi dwoma sposobami programowanie jest ogromna. Taka jak algebry nad arytmetyką.

Dam Ci przykład :

Załóżmy, że masz 10 chlebów po 2.50zł za sztukę.

Używając arytmetyki łatwo policzymy 10*2,5=25zł

W algebrze H to ilość chlebów, a C to cena za 1 bochenek. Tworząc wzór H*C jesteśmy w stanie policzyć cenę za dowolną liczbę chlebów kosztujących każdą cenę.

Wracając do programowania. Dzięki parametrom a raczej dzięki zmiennym zyskujemy niesamowitą przewagę. Wyobraź sobie, że masz do wykonania 20 rożnych detali i w każdym jest ten sam kanałek. Jedyna różnica to średnica. Nie będziesz już musiał pisać programu na każdy z osobna. Wystarczy do wartości X dopisać zmienną, załóżmy #1 kórą będziesz mógł zmieniać w zależności od wykonywanego detalu.

To tylko jeden przykład. Zastosowań są tysiące o ile nie miliony.

Czy miałeś kiedyś taki przypadek, że brakowało ci czegoś w standardowym cyklu? Załóżmy, że posuw na wejściu chciałbyś mniejszy lub chciałbyś żeby obroty po 2 przejściach się zwiększyły. Od teraz Ty sam będziesz tworzył cykle niestandardowe i prawie nic nie będzie Cię ograniczać.

Omówienie całego zagadnienia zamie mi kilka wpisów. Mało komu chce się czytać długie teksty, dlatego podzielę to wszystko na kilka, mam nadzieję łatwych do przyswojenia rozdziałów.

Dzisiaj zajmuję się podstawami, wyjaśniam co do czego. Następnie opiszę jak się posługiwać naszą nową zabawką.

Parametry i zmienne makr to dwie różne rzeczy.

Firmy nie produkują starowinków dedykowanych do danych maszyn. Tworzą takie same sterowniki ale z możliwością adaptacji do danej maszyny i potrzeb. Wewnątrz kontrolera znajduje się zbór ustawień, które nazywa się parametrami. To one pozwalają dostosować maszynę do sterownika. Np. :

  • Prędkości wrzeciona
  • Szybkie przejazdy
  • Punkty bazowe
  • I wiele wiele innych

Nigdy nie zmieniaj parametrów systemowych chyba, że na 100% wiesz co robisz.

Zmiany mogą być nieodwracalne. Dodatkowo upewnij się, że masz kopię zapasową na wypadek awarii baterii. Zazwyczaj jest dostępna procedura zgrania ustawień na dysk zapasowy.

Zmienne są… No właśnie czym one są. Jakby to najprościej wyjaśnić? To tak jakby używać zmiennych z algebry w G-kodzie. Można im przypisać dowolną wartość. A kiedy są wywoływane w programie wczytują ostatnią przypisaną im wartość.

Składnia zmiennej to # i numer zmiennej. W zależności od maszyny maksymalna liczba zmiennych może się różnić.

Dla przykładu, chcąc przypisać wartość 10 dla zmiennej #1, zapiszesz

#1=10

Jest jedna zmienna której nie można przypisać żadnej innej wartości, poza tą która jest z góry ustalona. Jest nią #0, jej wartość zawsze będzie wynosić 0.

Zmienne mieszczą się w różnych zakresach. Poniższa tabela pokazuje co system Fanuc myśli o zmiennych znajdujących się w danym zakresie.

Numer zmiennych Typ zmiennychFunkcja
#0NullNie można przypisać żadnej wartości dla #0. Jej wartość zawsze będzie wynosić 0.
#1-#33
Zmienne lokalneZmienne lokalne służą do przekazywania argumentów do makr oraz do tymczasowego przechowywania danych w pamięci tymczasowej. Maszyna nie zapamięta danych po jej wyłączeniu. Konieczne będzie ponowne ich wczytanie. Zagnieżdżają się w podprogramach. Upewnij się że rozumiesz jak to działa.
#100-#199
#500-#999
Zmienne wspólneZmienne wspólne jak sama nazwa wskazuje, są dzielone przez wszystkie twoje programy makro. Po wyłączeniu maszyny parametry #100-#199 są zerowane. #500-#999 zapamiętują wprowadzone dane do następnego uruchomienia maszyny.
#1000- wzwyż Zmienne systemoweZmienne systemowe służą do informowania o tym co robi kontroler. Np. obecna pozycja. Nie przypisuj im żadnej wartości, chyba że na 100% wiesz jak one działają.

Weź pod uwagę, że przedziały mogą się różnić w zależności od zainstalowanego oprogramowania. Zwłaszcza innego niż Fanuc

Nasuwa się pytanie:

Których zmiennych używać?

Zmienne Systemowe i Lokalne mają specjalne zachowania. Wstrzymaj się dopóki nie zrozumiesz tych zachowań. Zmienne systemowe odnoszą się do konkretnych rzeczy w sterowaniu i nie możesz ich używać jako ogólnego przeznaczenia. Natomiast zmienne lokalne wykazują zachowanie “zagnieżdżania” makr. Zanim zaczniesz je używać poczytaj o podprogramach makro. Jeśli zrozumiesz ich zachowanie będziesz mógł ich używać.

Zmienne wspólne, to od nich zacznij programowanie na zmiennych.

Do których adresów mogę dołączać zmienne?

Prawie do wszystkich. Łatwiej będzie wymienić te do których nie można.

  • Nie można podstawiać zmiennych do numeru programu
  • Nie można numerować bloków za pomocą zmiennych
  • Pomijanie bloku /1 jest dozwolone ale /#1 już nie
  • WHILE..DO..END adresy: DO1 jest dozwolone, DO#1 nie

Jak widzisz nie ma tego za dużo.

No dobra wystarczy na dzisiaj. W następnym rozdziale opiszę zmienne systemowe. Jeśli chcesz być na bieżąco, zapraszam do subskrybowania za pomocą Newslettera zlokalizowanego po prawej stronie. W razie pytań proszę o komentarze.

Pozdrawiam PrzemoCNC